เดินเข้าไปในสนาม – ไทน้ำปาด

การประชุมเชิงปฏิบัติการ “เดินเข้าไปในสนามและการเขียนบันทึกสนาม มุมมองทางมานุษยวิทยา (Fieldnote and Reflexive Writing)” เมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม 2567 (Day1) เป็น Module2 ของทีม P.1 โดยอาจารย์วรเชษฐ เขียวจันทร์ หัวหน้าทีม P.1 และคณะ ได้ลงสนามเพื่อติดตามการพัฒนางานเขียนของทีมน้ำปาด อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์ ซึ่งเป็นหนึ่งในสี่สนาม(หรือพื้นที่ต้นแบบ)ของหลักสูตร เขียน บทเรียน จากชีวิต สู่การเขียนถอดบทเรียนเพื่อสื่อสาธารณะ “บทเรียนการจัดการโรค ในระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิ ผ่านกลไก พชอ.” ภายใต้โครงการพัฒนาศักยภาพบุคลากรสาธารณสุขด้านการถอดบทเรียนและสังเคราะห์องค์ความรู้จากพื้นที่ต้นแบบในงานระบบสุขภาพปฐมภูมิ (P.1) โครงการสนับสนุนการขับเคลื่อนการปฏิรูประบบสุขภาพปฐมภูมิและชุมชนเพื่อสร้างความยั่งยืนทางสุขภาพ ดำเนินการโดย มูลนิธิแพทย์ชนบท สนับสนุนโดย สำนักงานกองสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

การลงสนามพื้นที่น้ำปาดในครั้งนี้ อาจารย์วรเชษฐและคณะ ได้ติดตามความคืบหน้าจาก Module1 “เขียน เปลี่ยน ชีวิต” ของทีมน้ำปาด เพื่อต่อยอด พัฒนาในเชิงลึก และจัดการอบรมเชิงปฏิบัติการ เพื่อให้งานดราฟท์แรกของแต่ละคนมีเส้นเรื่องของเรื่องเล่าที่ชัดเจนเพื่อเป็นประโยชน์ในการสื่อสารสู่สาธารณะต่อไป โดยอาจารย์วรเชษฐและคณะจัดอบรม Module2ของวันแรกเป็นเวลา 11 ชั่วโมง (ไม่รวมเวลาพัก) เป็นการอบรมแบบมีส่วนร่วมทั้งผู้เข้าอบรมและทีมวิทยากร จนสามารถดึงหัวใจของไทน้ำปาดออกมาเป็นเส้นเรื่องที่มีความเฉพาะตัวผ่านเรื่องเล่าประสบการณ์ของผู้แทนพื้นที่ทั้ง 5 คนและผู้ติดตามที่มาร่วมกระบวนการและสังเกตการณ์ ผ่านกระบวนการอบรมแบบมีส่วนร่วม โดยใช้รูปทรงภูเขาในการออกแบบกระบวนการความคิดตั้งแต่การค้นหาประเด็น เส้นเรื่อง การลำดับเรื่องราว การเปิดเรื่อง การนำเสนอเรื่องอันนำไปสู่ปม การคลี่คลาย บทสรุป และข้อเสนอแนะ ทำให้เห็นว่าเรื่องเล่าจากประสบการณ์ของคนทำงานปฐมภูมิ ในพื้นที่ผ่านมิติต่างๆ สะท้อนให้เห็นความเชื่อมโยงระหว่างคนทำงาน เครือข่าย การบูรณาการบริบทของพื้นที่ให้สอดรับกับระบบ นโยบาย และกลไกของ พชอ.

อาจารย์วรเชษฐกล่าวในการอบรมตอนหนึ่งว่า เรื่องเล่าที่มีการกำหนดประเด็นจะทำให้เนื้อหาไม่แตกแถว นำไปสู่การเชื่อมโยงกับประเด็นที่กำหนดเอาไว้ ซึ่งเมื่อมีการเผยแพร่ออกไปย่อมเป็นประโยชน์กับคนอื่น ทั้งการปรับทัศนคติและเป็นแนวคิดของคนในสังคม

ผู้เข้าอบรม Module2 #เดินเข้าไปในสนามไทน้ำปาด สะท้อนการเรียนรู้ว่า ในครั้งนี้พวกเขาได้เห็นการทำงานที่เข้มแข็งของไทน้ำปาด ที่มีความสนุกในตัวเอง มีการทำงานมาอย่างตลอดและต่อเนื่อง การอบรมการเขียนเปลี่ยนชีวิตทำให้พวกเขาได้เรียนรู้บทบาทใหม่ของตัวเอง การมีทีมP.1มาช่วยจุดประเด็นและจุดประกายทางความคิด ทำให้การเขียนของแต่ละคนมีความน่าสนใจ สามารถผนึกประสบการณ์มาเป็นงานเขียนที่ทำให้คนอ่านได้เห็นและสนใจไทน้ำปาด เทคนิคการเขียนที่อาจารย์วรเชษฐถ่ายทอดตลอด 11 ชั่วโมงของวันแรก ทำให้เห็นภาพการทำงานชัดเจน ทำให้สามารถหาประเด็นในการสื่อสาร หาจุดเปลี่ยน สามารถสรุปให้เรื่องเล่าของแต่ละคนมีความน่าสนใจ และทุกเรื่องที่เขียน อ่าน ฟัง ขัดเกลา สะท้อน ย้อนคิด เรียนรู้ร่วมกัน เป็นการนำเสนอให้เห็นประสบการณ์ตัวตนของผู้เขียน บริบทพื้นที่ ผู้คน วัฒนธรรม ความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ฯลฯ สิ่งเหล่านี้สะท้อนให้เห็นว่า … ที่นี่คือ พชอ.ไทน้ำปาด

เรื่อง/ภาพ ทีมโครงการ P.1